Ratafia uit Olot

Je moet ervan houden, maar in Catalonië is de kruidenlikeur ratafia razend populair, als aperitief of als digestief.

Hoewel deze drank in andere delen van Europa ook wordt gedronken, heeft de Catalaanse variant een kenmerkend ingrediënt: jonge walnoten die worden geoogst wanneer ze nog groen zijn, dat wil zeggen aan het begin van de zomer rond Sint Jan (24 juni). Dat is ook het ideale moment om de bijbehorende kruiden te plukken.

Ingrediënten
Het geheim van de smaak van het eindproduct zit in de combinatie van kruiden, ieder heeft daarvoor een eigen recept. Veel gebruikte kruiden zijn: melisse, rozemarijn, basilicum, laurier, anijs, jeneverbes, venkel, tijm, wijnruit, munt en hysop. Het aantal kruiden kan oplopen tot vijftig of meer. Bij voorkeur worden planten gebruikt die de spijsvertering bevorderen.

Verder worden meerdere specerijen toegevoegd, zoals kaneel, nootmuskaat, gember, bittere chocola en koffieboontjes. Dan gaat er brandewijn bij, al dan niet gecombineerd met anijslikeur. Het mengsel wordt overgedaan in een karaf van dik glas, waarin het zo’n veertig dagen blijft staan, bij voorkeur in de buitenlucht. ‘a sol i serena’. Is er een dag geen zon, deze dan optellen bij de veertig dagen. Daarna wordt de drank gezeefd en gaat er suiker bij; het alcoholpercentage kan beïnvloed worden door middel van de toevoeging van water. Het maximale wettelijk toegestane percentage is 29°.

Cal Russet
Het bekendste merk ratafia is Cal Russet uit Olot (La Garrotxa), een bedrijf dat elk jaar meer dan 100.000 liter van deze drank produceert, al ruim honderd jaar. De walnoten komen van eigen notenbomen uit de omgeving, onder andere rond Montagut. Bij Russet rust de likeur een half jaar in eikenhouten vaten, waardoor de smaak niet te zoet maar wel erg aromatisch wordt. De kenmerkende ronde flessen (zie foto boven) kosten ongeveer acht euro en is in Nederland o.a. te bestellen bij Uvinum. In veel gezinnen werd en wordt deze drank ook wel zelf gemaakt volgens traditioneel familierecept.

Beurs
In Besalú, niet ver van Olot, wordt elk jaar rond eind november een beurs met wedstrijden gehouden die in het teken van de ratafia staat. Ook in november is het ratafiafeest in Santa Coloma de Farners (La Selva) met een tentoonstelling van producenten inclusief wedstrijden en demonstraties van oude ambachten. Proeven, en kopen, is natuurlijk ook een belangrijk onderdeel van de festiviteiten.

Recept
Als je zelf ratafia wilt maken, klik dan hier voor het recept.

Foto: de flessen ratafia van Cal Fuster (Viver i Serrateix) tijdens de rijping.